Antik Çağın Hayvan Başlı Kapları Ryhton’lar
Antik dönemde her türlü ihtiyaç için ilkel malzemelerle yapılmış pek çok kap türü günümüze kadar ulaşmıştır. Yapılan kazılarda gün ışığına çıkarılan sayısız seramik eser çeşitli müzelerde sergilenmektedir.
Antik dönemlerde yemek pişirmek ve sunmak; şarap, zeytinyağı ve hububat taşımak ve depolamak amacıyla yapılmış pek çok pişmiş toprak kap formu vardır.
Bunun yanı sıra adak törenleri için tasarlanan kaplar, buhurdanlıklar, kadınların krem, merhem, yağ ve parfüm kapları, mezar armağanı olarak tasarlanan gözyaşı şişeleri ve tamamen estetik amaçla yapılmış süs eşyası formundaki kaplar arkeolojik bir zenginlik olarak kendini gösterir.
Literatürde bu kapların genel ismi vazodur.
Gerek gündelik yaşamda kullanılmak için gerek sunu ve adak için gerekse kozmetik ve süs amaçlı olarak üretilen bu kaplar aynı zamanda kendi dönemlerindeki insan yaşamlarıyla ilgili ipuçları da vermektedir.
Farklı amaçlarla ve farklı formlarda yapılmış, üzerleri dönemlerinin sanat anlayışını yansıtan figürlerle bezenmiş olan bu kaplardan birisi de Ryhton adı verilen kaplardır.
Kimi kaynaklarda Riton olarak da geçen bu kaplar törenlerde içki sunmak ve “libasyon” yani tanrılara sıvı sunu yapmak için kullanılıyordu.
İçki kabı olan ritonların ayırt edici özellikleri ise hayvan başı şeklinde tasarlanmalarıdır. Kartal, boğa at, geyik, köpek, tilki, horoz gibi hayvan başları şeklinde tasarlanan Ritonlar bazen de kadın başı ya da Grifon denilen mitolojik yaratıklar şeklinde de tasarlanabiliyordu.
Bunun dışında boynuz biçiminde yapılan ritonlar da vardır.
Ryhton ya da ritonların yapıldığı malzeme ise antik çağlarda en çok kullanılan pişmiş topraktır.
Metalden yapılan ritonlar da vardır.
Kabın içine konulan sıvı, hayvanın burun deliklerinden akar.
Yapılan kazılarda Anadolu coğrafyasında İ.Ö 2000’li yıllardan günümüze ulaşmış pek çok riton gün yüzüne çıkarılmıştır.
İçki ve sunu kabı olarak kullanılan ritonlar tüm keramik eserler içinde en ilginç, sanatsal ve çarpıcı olan kap formlarıdır diyebiliriz.
Siz de evinizde ev işyerlerinizde antik çağın esintilerini hissetmek istiyorsanız Müzedenal.com sitesinde yer alan Ryhton örneğini inceleyebilir ve satın alabilirsiniz.
Işık ve Kehanet Tanrısı Apollon’un Hikayesi
Antik Yunan mitolojisinde müziğin, güzel sanatların, şiirin, ateşin ve kehanetin tanrısı olarak tanınan Apollon genç ve güçlü yapısı ile de hayranlık uyandıran bir tanrı idi.
Zeus’un ve Leto’nun oğlu olan Apollon, çok yakışıklı bir tanrı olup, adeta çevresine ışık yayan bir pırıltı ve albeniye sahipti.
Bir Yunan tanrısı olan Apollon Roma mitolojisine Apollo olarak geçer ve Anadolu kökenli bir tanrı olarak da öne çıkar. İkiz kardeşi Artemis de Yunan tanrıçalarından biridir ve adları sıkça birlikte geçer.
Antik Çağda Kullanılan Seramik Kaplar
Antik çağda sıvı ve katı gıdaların; krem ve merhem gibi kozmetik ve tıbbi içeriklerin muhafaza edilmesi, taşınması ve sunulması için tasarlanan ve atölyelerde ustalar tarafından pişmiş topraktan yapılan kaplar, genel ismiyle “vazo” olarak da adlandırılır.
Kazılar sonucunda şarap ve zeytinyağı taşımak için kullanılan amphoralardan tutun da antik çağlardaki kadınların cilt güzelliklerini muhafaza etmek için kullandığı pyksis’lere kadar pek çok kap formuna ulaşılmıştır.
Dönem atölyelerinde çömlekçi ustaları tarafından yapılan ve üzerleri çoğunlukla mitolojik sahnelerle bezenen bu kaplar sadece işlevsellikleri ile değil estetik görünümleri ile de üretildikleri dönemin sanat anlayışını ve stil özelliklerini de yansıtmaları açısından öne çıkarlar.